Trở thành chuyên gia tư vấn là một con đường hấp dẫn – nơi bạn có thể giúp doanh nghiệp giải quyết những bài toán phức tạp, đồng thời khẳng định thương hiệu cá nhân. Tuy nhiên, hành trình này không hề dễ dàng. Theo kinh nghiệm từ TS. Ngô Công Trường – Chủ tịch John&Partners, Top 40 chuyên gia hàng đầu thế giới về Operational Excellence (OPEX), rất nhiều người mới bắt đầu sự nghiệp tư vấn thường mắc phải những sai lầm cơ bản khiến con đường phát triển trở nên khó khăn.

Hãy cùng John&Partners phân tích 10 sai lầm thường gặp nhất, để bạn tránh vấp ngã và sớm xây dựng sự nghiệp bền vững trong ngành tư vấn.

01 - Không trả lời được câu hỏi “Tại sao?”

“Tại sao tôi muốn trở thành chuyên gia tư vấn? Muốn làm tư vấn để làm gì? Đây có phải sự nghiệp thực sự của tôi không?”

Đây là những câu hỏi nền tảng. Nhiều người bắt đầu sự nghiệp chỉ vì thấy nghề này hấp dẫn, có vẻ “oai” hoặc thu nhập cao. Nhưng nếu không xác định rõ động lực và mục tiêu dài hạn, bạn sẽ dễ bỏ cuộc khi gặp thử thách.

- Một chuyên gia tư vấn đúng nghĩa cần xác định tư vấn không chỉ là một công việc, mà là một sự nghiệp gắn bó lâu dài.

02 - Sai lầm trong xây dựng thương hiệu cá nhân

Nhiều người nhầm lẫn giữa “sức ảnh hưởng nội bộ” và thương hiệu bên ngoài. Bạn có thể rất nổi bật trong một tổ chức, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc khách hàng bên ngoài sẽ công nhận bạn.

Khách hàng không quan tâm bạn là ai, mà quan tâm bạn mang lại kết quả gì cho họ.
- Thay vì chỉ dựa vào “hào quang quá khứ”, hãy xây dựng thương hiệu dựa trên kết quả thực tiễn và giá trị bạn tạo ra cho khách hàng.

03 - Nhầm lẫn về vai trò – “Động từ” của chuyên gia tư vấn

Làm chuyên gia tư vấn không chỉ có một công việc. Bạn có thể là:

• Người đào tạo: Truyền đạt kiến thức cho đội ngũ.

• Người huấn luyện (coach/mentor): Kèm cặp, hỗ trợ cá nhân hoặc nhóm phát triển năng lực.

• Người tư vấn: Trực tiếp tham gia phân tích, đề xuất giải pháp và đồng hành triển khai.

- Nếu không xác định rõ, bạn sẽ dễ rơi vào tình trạng làm tất cả mà không chuyên sâu, dẫn đến thiếu uy tín và kết quả không rõ ràng.

04 - Không rõ ràng về nội dung – “Danh từ” của chuyên gia tư vấn

Một sai lầm phổ biến khác là không xác định rõ mình tư vấn trong lĩnh vực nào.

Ví dụ: bạn nói bạn làm về quản trị doanh nghiệp, nhưng cụ thể là tài chính, nhân sự, vận hành, marketing hay Lean Six Sigma?

- Khách hàng cần một chuyên gia thực thụ trong một lĩnh vực rõ ràng, không phải “người biết mọi thứ một chút”.

05 - Sai lầm trong định vị – “Tính từ” của chuyên gia tư vấn

Một chuyên gia tư vấn giỏi không chỉ cần chuyên môn sâu, mà còn cần có điểm khác biệt. Đó có thể là phong cách tư vấn, phương pháp độc quyền, hay trải nghiệm thực chiến ở những ngành đặc thù.

- Hãy tự hỏi: “Điều gì khiến khách hàng chọn tôi thay vì người khác?”.
Đồng thời, định vị phải dựa trên tiêu chuẩn quốc tế hoặc tổ chức uy tín. Ví dụ: được công nhận bởi ASQ – Hiệp hội Chất lượng Hoa Kỳ trong lĩnh vực Lean Six Sigma sẽ là một lợi thế lớn.

06 - Không xem tư vấn là một nghề chuyên nghiệp

Rất nhiều người xem tư vấn như một công việc “làm thêm” hoặc “nghề khi về hưu”. Kết quả là họ không đầu tư nghiêm túc cho sự nghiệp này.

- Tư vấn là một nghề chuyên nghiệp, đòi hỏi kiến thức sâu, kỹ năng mềm và cả phương pháp luận được chuẩn hóa. Nếu không có sự đầu tư bài bản, bạn sẽ khó xây dựng sự nghiệp bền vững.

07 - Không có khách hàng đầu tiên

Khách hàng đầu tiên luôn khó khăn nhất. Đây là nền tảng để xây dựng uy tín và thu hút khách hàng tiếp theo.

- Cách giải quyết: Hãy hợp tác cùng một chuyên gia giàu kinh nghiệm, tham gia dự án của họ để học hỏi và xây dựng hồ sơ năng lực. Đây chính là “tấm vé” giúp bạn khởi đầu thuận lợi.

08 - Không có đủ “giờ bay”

Nhiều chuyên gia mới thường thiếu kinh nghiệm thực chiến, dẫn đến sự thiếu tự tin và dễ nản chí.

- Để trở thành một chuyên gia tư vấn thực thụ, bạn cần trải qua nhiều dự án, nhiều tình huống khác nhau. Chỉ khi đó, bạn mới đủ “giờ bay” để đối diện với các bài toán phức tạp từ khách hàng.

09 - Không có người hướng dẫn (Mentor/Coach)

Không một vận động viên vô địch nào thiếu HLV. Tương tự, một chuyên gia tư vấn sẽ tiến xa hơn nếu có người hướng dẫn.

- Người mentor sẽ giúp bạn rút ngắn con đường, chỉ ra những sai lầm bạn có thể tránh và chia sẻ những bài học thực tiễn mà bạn khó tự mình trải nghiệm.

10 - Dựa quá nhiều vào kinh nghiệm cá nhân, thiếu phương pháp luận

Một sai lầm lớn là chỉ dựa vào “kinh nghiệm cá nhân” thay vì phương pháp luận chuẩn hóa.

Kinh nghiệm có giá trị, nhưng cũng có thể giới hạn tầm nhìn và khiến bạn bỏ lỡ giải pháp sáng tạo. Trong khi đó, các mô hình, công cụ, phương pháp luận như Lean, Six Sigma, Operational Excellence (OPEX) đã được kiểm chứng và mang lại kết quả bền vững.

- Một chuyên gia tư vấn giỏi không chỉ nói “Theo kinh nghiệm của tôi…”, mà phải nói “Theo phương pháp luận chuẩn quốc tế…”.

Kết luận

Trở thành chuyên gia tư vấn là hành trình dài và đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Để tránh 10 sai lầm trên, bạn cần:

• Xác định rõ mục tiêu sự nghiệp.

• Đầu tư xây dựng thương hiệu cá nhân bền vững.

• Trang bị kiến thức, công cụ và phương pháp luận chuẩn quốc tế.

• Có mentor đồng hành để rút ngắn lộ trình.

Tại John&Partners, chúng tôi đã đồng hành cùng hàng trăm chuyên gia tư vấn tại Việt Nam và quốc tế, giúp họ phát triển từ những bước khởi đầu đến khi trở thành chuyên gia Lean Six Sigma, Operational Excellence được công nhận toàn cầu.

Nếu bạn đang trên hành trình trở thành chuyên gia tư vấn, hoặc muốn nâng tầm sự nghiệp, hãy để John&Partners đồng hành cùng bạn.

- Liên hệ ngay để tìm hiểu các khóa học và chương trình coaching dành riêng cho chuyên gia tư vấn: Lean Six Sigma, Operational Excellence, Train the Trainer, CEO NextGen...